- مشخصات كتاب
- [جلد اول]
- علم تفسير قرآن ... ص : 1
- مقدمه مؤلف ... ص : 15
- اشاره
- فن اول ... ص : 15
- فنّ دوم ... ص : 16
- در اسامى قراء مشهور در شهرها و راويان آنها ... ص : 16
- مدنى: 1- ابو جعفر يزيد بن قعقاع ... ص : 16
- 2- نافع بن عبد الرحمن ... ص : 16
- مكى: تنها عبد اللَّه بن كثير ... ص : 16
- كوفى: 1- عاصم بن ابى النجود بهدلة ... ص : 16
- 2- حمزة بن حبيب زيات: ... ص : 17
- 3- ابو الحسن على بن حمزه كسايى ... ص : 17
- 4- خلف بن هشام بزاز ... ص : 17
- بصرى 1- ابو عمرو بن علاء ... ص : 17
- شامى تنها عبد اللَّه بن عامر يحصبى ... ص : 18
- چرا قرائت اينان سند شد؟ ... ص : 18
- اختلاف قرائتها ... ص : 19
- در اسامى قراء مشهور در شهرها و راويان آنها ... ص : 16
- فن سوم ... ص : 20
- فن چهارم در بيان اسامى قرآن و معانى آن ... ص : 24
- فن پنجم ... ص : 26
- فن ششم ... ص : 28
- فن هفتم ... ص : 31
- سوره فاتحة الكتاب ... ص : 33
- اشاره
- اسامى اين سوره ... ص : 33
- فضيلت اين سوره ... ص : 34
- استعاذه ... ص : 35
- شرح لغات ... ص : 36
- تفسير: ... ص : 36
- شرح لغات ... ص : 37
- تفسير: ... ص : 39
- [سوره الفاتحة (1): آيات 1 تا 7] ... ص : 41
- اشاره
- [ترجمه] ... ص : 41
- شرح لغات اين سوره ... ص : 41
- تفسير ... ص : 42
- اشاره
- عبادت همان اطاعت نيست ... ص : 44
- توفيق از تو است ... ص : 44
- تكرار چرا؟ ... ص : 44
- عبادت بدون كمك او ممكن نيست ... ص : 45
- تكليف بدون قدرت نميشود. ... ص : 45
- قدرت همراه يا جلوتر از عبادت است؟ ... ص : 46
- از خبر بخطاب ... ص : 46
- در معناى «اهْدِنَا» ما را هدايت فرما اين وجوه گفته شده است: ... ص : 47
- خواستن آنچه هست ... ص : 48
- ادامه تكليف ... ص : 49
- صراط مستقيم چيست؟ ... ص : 49
- صفت آشكار هر دسته ... ص : 50
- مصداق هر دو صفت همه كفارند ... ص : 50
- مقصود از هر صفت جنس آن است نه يك دسته ... ص: 50
- چند حديث ... ص : 51
- نظم اين سوره ... ص : 52
- سوره بقره ... ص : 54
- اشاره
- فضيلت اين سوره ... ص : 54
- [سوره البقرة (2): آيات 1 تا 2] ... ص : 55
- [سوره البقرة (2): آيات 3 تا 5] ... ص : 60
- [سوره البقرة (2): آيات 6 تا 7] ... ص : 66
- [سوره البقرة (2): آيات 8 تا 10] ... ص : 71
- [سوره البقرة (2): آيات 11 تا 13] ... ص : 74
- [سوره البقرة (2): آيات 14 تا 16] ... ص : 76
- [سوره البقرة (2): آيات 17 تا 18] ... ص : 81
- [سوره البقرة (2): آيات 19 تا 20] ... ص : 84
- [سوره البقرة (2): آيات 21 تا 22] ... ص : 88
- [سوره البقرة (2): آيات 23 تا 24] ... ص : 91
- [سوره البقرة (2): آيه 25] ... ص : 97
- [سوره البقرة (2): آيه 26] ... ص : 100
- [سوره البقرة (2): آيات 27 تا 28] ... ص : 108
- [سوره البقرة (2): آيه 29] ... ص : 112
- [سوره البقرة (2): آيات 30 تا 32] ... ص : 115
- [سوره البقرة (2): آيه 33] ... ص : 122
- [سوره البقرة (2): آيه 34] ... ص : 125
- [سوره البقرة (2): آيه 35] ... ص : 131
- [سوره البقرة (2): آيه 36] ... ص : 135
- [سوره البقرة (2): آيه 37] ... ص : 139
- [سوره البقرة (2): آيه 38] ... ص : 142
- [سوره البقرة (2): آيه 39] ... ص : 143
- [سوره البقرة (2): آيات 40 تا 41] ... ص : 144
- [سوره البقرة (2): آيات 42 تا 44] ... ص : 151
- [سوره البقرة (2): آيات 45 تا 46] ... ص : 156
- [سوره البقرة (2): آيات 47 تا 48] ... ص : 162
- [سوره البقرة (2): آيات 49 تا 50] ... ص : 165
- [سوره البقرة (2): آيات 51 تا 52] ... ص : 172
- [سوره البقرة (2): آيات 53 تا 54] ... ص : 175
- [سوره البقرة (2): آيات 55 تا 56] ... ص : 180
- [سوره البقرة (2): آيه 57] ... ص : 184
- [سوره البقرة (2): آيات 58 تا 59] ... ص : 186
- [سوره البقرة (2): آيه 60] ... ص : 189
- [سوره البقرة (2): آيه 61] ... ص : 192
- [سوره البقرة (2): آيه 62] ... ص : 197
- [سوره البقرة (2): آيات 63 تا 64] ... ص : 201
- [سوره البقرة (2): آيه 65] ... ص : 203
- [سوره البقرة (2): آيه 66] ... ص : 205
- [سوره البقرة (2): آيات 67 تا 71] ... ص : 207
- [سوره البقرة (2): آيات 72 تا 73] ... ص : 216
- [سوره البقرة (2): آيه 74] ... ص : 219
- [سوره البقرة (2): آيه 75] ... ص : 223
- [سوره البقرة (2): آيه 76] ... ص : 225
- [سوره البقرة (2): آيه 77] ... ص : 228
- [سوره البقرة (2): آيه 78] ... ص : 229
- [سوره البقرة (2): آيه 79] ... ص : 231
- [سوره البقرة (2): آيه 80] ... ص : 234
- [سوره البقرة (2): آيات 81 تا 82] ... ص : 235
- [سوره البقرة (2): آيه 83] ... ص : 237
- [سوره البقرة (2): آيه 84] ... ص : 242
- [سوره البقرة (2): آيه 85] ... ص : 244
- [سوره البقرة (2): آيه 86] ... ص : 248
- [سوره البقرة (2): آيه 87] ... ص : 249
- [سوره البقرة (2): آيه 88] ... ص : 252
- [سوره البقرة (2): آيه 89] ... ص : 255
- [سوره البقرة (2): آيه 90] ... ص : 258
- [سوره البقرة (2): آيه 91] ... ص : 261
- [سوره البقرة (2): آيه 92] ... ص : 263
- [سوره البقرة (2): آيه 93] ... ص : 264
- [سوره البقرة (2): آيه 94] ... ص : 267
- [سوره البقرة (2): آيه 95] ... ص : 268
- [سوره البقرة (2): آيه 96] ... ص : 271
- [سوره البقرة (2): آيات 97 تا 98] ... ص : 273
- [سوره البقرة (2): آيه 99] ... ص : 277
- [سوره البقرة (2): آيه 100] ... ص : 278
- [سوره البقرة (2): آيه 101] ... ص : 279
- [سوره البقرة (2): آيه 102] ... ص : 282
- [سوره البقرة (2): آيه 103] ... ص : 295
- [سوره البقرة (2): آيه 104] ... ص : 296
- [سوره البقرة (2): آيه 105] ... ص : 298
- [سوره البقرة (2): آيه 106] ... ص : 299
- [سوره البقرة (2): آيه 107] ... ص : 306
- [سوره البقرة (2): آيه 108] ... ص : 307
- [سوره البقرة (2): آيه 109] ... ص : 310
- [سوره البقرة (2): آيه 110] ... ص : 313
- [سوره البقرة (2): آيه 111] ... ص : 314
- [سوره البقرة (2): آيه 112] ... ص : 316
- [سوره البقرة (2): آيه 113] ... ص : 317
از قرآن مجید روشن کند و همین تعریف را تفتازانی دارد و میگوید علمی است که بحث میکند از احوال الفاظ قرآن از نظر دلالت بر آنچه مراد و منظور از آن است.
ابو حیان برای تفسیر تعریفی جامع تر و وسیعتر آورده و علم تجوید را در آن داخل کرده است او میگوید علمی است که از چگونگی قرائت و خواندن الفاظ قرآن و پی بردن به سؤالات و احکام و حالات کلمات بتنهایی و یا در جمله و معانی آن کلمات در دو حالت بحث میکند.
زرکشی در تعریف تفسیر به بیان آنچه تفسیر بدان نیازمند است پرداخته و میگوید تفسیر علمی است که بوسیله آن، کتاب نازل بر قلب محمّد (قرآن) دانسته میشود و با شناسایی اسباب نزول آیات و ناسخ و منسوخ و در دست داشتن قواعد صرف و نحو و قرائت میتوان معانی و احکام و حکم آن را فهمید.
علامه تفتازانی هیچکدام از این تعریفها را نپسندیده و میگوید اینها باصطلاح جامع و مانع نیستند و خود در تعریف تفسیر میگوید: تفسیر شناختن کلام خدا است از نظر قرآن بودن و دلالت آن بر آنچه بطور یقین و یا بصورت گمان مراد و مقصود خدا است.
ولی با توجه به اینکه علم تفسیر در ضمن بیان آیات به بیان مسائلی از علوم مختلف می پردازد نمی توان برای آن تعریفی کامل و جامع آورد.
موضوع و فائده این علم ... ص : 2
موضوع علم تفسیر، کلام خدا و غرض از آن، بدست آوردن قدرت و توانایی بر استنباط صحیح احکام شرعی از این کتاب آسمانی است.
ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص: 3
بدیهی است که خداوند جهان و انسان را بی